Ngân hàng chặt cửa cho vay, rộng cửa “ôm” trái phiếu doanh nghiệp

Ngân hàng và CTCK vẫn là bên mua chính trên thị trường

Theo SSI Reseach, đây là tác động cụ thể kể từ sau khi Nghị định 153/2020/NĐ-CP có hiệu lực, trong đó quy định điều kiện nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phải là nhà đầu tư khiến chứng khoán chuyên nghiệp, tỷ trọng các nhà đầu tư cá nhân đã giảm mạnh trong 9 tháng đầu năm.

Cụ thể tổng 9 tháng 2021, trong tổng lượng TPDN phát hành đạt 443,1 nghìn tỷ đồng, tăng 18,6% so với cùng kỳ 2020, thì cá nhân trong và ngoài nước đã mua gần 22 nghìn tỷ trên thị trường sơ cấp chỉ chiếm chiếm khoảng 5% tổng lượng phát hành và giảm gần 50% so với cùng kỳ. Các nhà đầu tư cá nhân tập trung vào nhóm phát hành có lãi suất cao như trái phiếu bất động sản (BĐS) hoặc có thời gian đáo hạn ngắn như trái phiếu từ các định chế tài chính phi ngân hàng.

Ngược lại, có tới gần 60% lượng TPDN phát hành là do các ngân hàng và CTCK nắm giữ. Cụ thể, các NHTM mua vào 124,4 nghìn tỷ, chiếm 27,3%; các CTCK mua 148,4 nghìn tỷ, chiếm 32,6%. Chỉ một số ít trái phiếu được các ngân hàng bảo lãnh thanh toán, phần lớn số trái phiếu phát hành chỉ được bảo lãnh phát hành, tức ngân hàng và các CTCK sẽ cam kết mua toàn bộ số trái phiếu còn lại trong trường hợp không phát hành hết.

Thống kê này khá sát gần với số liệu và phân tích của Khối Dịch vụ Xếp hạng tín nhiệm (FiinRatings) thuộc FiinGroup cũng về hiện tượng ngân hàng là trái chủ chính của các đợt phát hành TPDN thời gian qua.

Theo FiinRatings, trong 9 tháng 2021, các nhà đầu tư tổ chức, chủ yếu là Ngân hàng thương mại vẫn tích cực nhất với việc mua chiếm 55,9% tỷ trọng trong tổng giá trị phát hành mặc dù tỷ trọng đã giảm tương đối so với nhóm nhà đầu tư là các CTCK. Đáng chú ý, thị phần nhà đầu tư cá nhân tham gia trên thị trường sơ cấp đã giảm xuống đáng kể so với 2020 (từ 13% xuống còn 5,3%).